Таълимда сунъий интеллектдан фойдаланиш тез суръатлар билан ривожланмоқда, бироқ технологияларни жорий этиш ҳамон жуда тизимсиз бўлиб қолмоқда. Бу ҳақда Тбилисида бўлиб ўтган DataFest конференциясида инновациялар ва таълим соҳасида ИИ билан ишловчи Эстониянинг SocialLab компанияси асосчиси Алексай Срурали маълум қилди. Конференция медиа, бизнес ва технология соҳаларидан 1000 дан ортиқ мутахассисни бирлаштириб, замонавий тенденциялар ва муаммоларни муҳокама қилди.
2024 йилги маълумотларга кўра, мактабларнинг 87% ИИ воситаларидан фойдаланади, аммо фақат 12% комплекс стратегияларга эга. Қолган 75% аниқ мақсадларсиз ва технологияларнинг таълим самарасини тушунмасдан, тарқоқ ва реактив тарзда ҳаракат қилади. Асосий муаммо шундаки, ИИ ечимларининг аксарияти дастлаб ўқув мақсадлари учун эмас, балки самарадорликни ошириш учун яратилган ва дастурлар ва баҳолаш тизимларига ёмон интеграцияланган.
Қўшимча танглик педагогларнинг вазифалари ва технологик компанияларнинг устуворликлари ўртасидаги узилиш туфайли юзага келади. Ишлаб чиқарувчилар миқёслилик ва тижорат кўрсаткичларига эътибор қаратишади, мактаблар эса ўқитиш, фикрлашни ривожлантириш ва барча ўқувчилар учун тенг имкониятларни қўллаб-қувватлайдиган воситаларга муҳтож.
Мутахассислар ечимни учта тамойилга асосланган тузилмавий ёндашувда кўришади: ўқув дастурига йўналтирилганлик, тенглик устуворлиги ва ИИдан фойдаланишнинг шаффофлиги. Қадамма-қадам жорий этиш — синов лойиҳаларидан тортиб то миқёсни кенгайтиришгача — технологиялардан педагоглар назоратини сақлаб қолган ҳолда ёрдамчи восита сифатида фойдаланиш имконини беради.
TUMO креатив технологиялар маркази муваффақиятли амалиётлар намуналарини кўрсатди. Унинг ўсмирлар учун дастури ўз-ўзини ўқитиш, лойиҳа иши ва имтиҳонлар ва баҳоларсиз мураббийликка асосланган. Тараққиёт ҳақиқий лойиҳалар портфели орқали қайд этилади, бу таълимдаги тенгсизликни камайтиради ва келажак касбларига тайёрлайди.
Мутахассисларнинг огоҳлантиришича, агар ИИ контекстни ҳисобга олмаган ҳолда жорий этилса, ижтимоий ва иқтисодий тенгсизликни кучайтириши мумкин. «ИИ инсониятни алмаштирмайди, аммо у билан ишлашни ёки танқидий баҳолашни билмайдиганларни ишсиз қолдириши мумкин», — деди Wiproдан Ивана Бартолетти.
Конференциянинг хулосаси — давлат, бизнес, медиа ва жамият ўртасидаги қадриятлар, шаффофлик ва ҳамкорликка асосланган ИИни инклюзив ва барқарор бошқаришга ўтиш. Синов лойиҳалари, синовдан ўтказиш ва жорий этиш босқичларини ҳужжатлаштириш хатарларни камайтиришга ва қайси ечимлар таълимни ҳақиқатда кучайтиришини тушунишга ёрдам беради.